Śpiew w boju

W średniowieczu przed bitwą - swego rodzaju „Sądem Bożym” - wojska odśpiewywały „Kyrie eleison”. Tę praktykę odnotowano, gdy Frankowie walczyli z Normanami. „Kyrie” śpiewali również Polacy w 1248 roku, w trakcie starcia z wojskami ruskimi. Podczas bitwy pod Grunwaldem z kolei, Krzyżacy śpiewali pieśń „Christ ist erstanden”, kończącą się wezwaniem „Kyrie eleison”, a Polacy „Bogurodzicę”, która również kończy się tym samym zwrotem.

Dziś nie chcę jednak skupiać się na średniowiecznych śpiewach, lecz na utworze „Austerlitz Kyrie”, który jest częścią ścieżki dźwiękowej do filmu „Napoleon” z 2023 roku. Utwór skomponował Martin Phipps, brytyjski kompozytor urodzony 1 sierpnia 1968 roku. Tworzy on muzykę zarówno do filmów pełnometrażowych, jak i seriali od 1996 roku, m.in. do pierwszego sezonu „Peaky Blinders” (2013), dwóch odcinków serialu „Black Mirror” (2011-2016), serialu ”The Crown” (2019-2023), filmu „Princess” (2022) oraz wspomnianego już wcześniej „Napoleona".

Kompozycja „Kyrie Austerlitz” została wykonana przez Ensemble Organum. Jest to zespół muzyki dawnej pochodzący z Francji, a założony w 1982 r. przez Marcela Pérèsa. Grupa specjalizuje się w wykonywaniu i interpretacji muzyki religijnej z czasów średniowiecza i renesansu. Charakterystyczne dla ich wykonań jest to, że Organum śpiewne jest z emisją ludową.

Jak można się domyślić, film „Napoleon” opowiada o życiu słynnego francuskiego przywódcy politycznego. „Kyrie Austerlitz” pojawia się w trakcie sceny przedstawiającej słynną bitwę pod Austerlitz. Kompozytor przearanżował „Kyrie eleison” pochodzące z XVIII-wiecznego manuskryptu z Korsyki - regionu, z którego pochodzą śpiewy na płycie “Chant Corse”, nagranej w 1994 r. przez wykonawców „Kyrie Austerlitz”. Czy wojska napoleońskie rzeczywiście śpiewały Kyrie? Zapewne nie, ale spodziewam się, że kompozytor nie stawiał na autentyczność historyczną, lecz na nadanie bitewnego charakteru.

Na płycie Organum wspomniane Kyrie ma swobodne, wolne tempo. W aranżacji Martina Phippsa rytm wyznaczają instrumenty perkusyjne. Kompozytor wprowadził także syntezatory, które nadają soczystości brzmienia. Moim zdaniem napisana kompozycja wpisuje się w klimat filmu, a połączenie muzyki dawnej z muzyką filmową na pewno jest nietuzinkowe.

Informacje historyczne opracowano na podstawie wpisu Bartosza Izbickiego opublikowanego na Facebooku:

https://www.facebook.com/photo?fbid=960777552715495&set=a.625489272910993

Grafika: Marichka Wowk